Czego kobieta w ciąży jeść nie powinna?

Od lat dietetycy biją na alarm: nie za dwoje, a dla dwojga! Nie ilość jedzenia, lecz jego jakość jest najważniejsza dla zdrowia kobiety ciężarnej i płodu. Chociaż te zagadnienie wydaje się oczywiste, warto wspomnieć o liście produktów spożywczych, których jedzenie może nie wpływać korzystnie na rozwój ciąży.

Prawidłowo zbilansowana dieta kobiety ciężarnej, pełna witamin i składników mineralnych, skomponowana z produktów świeżych i dobrej jakości, zapewnia zdrowy życiowy start nowo narodzonemu dziecku. Świadomy wybór odpowiedniej żywności oraz unikanie zakazanych produktów spożywczych, to elementy komponowania diety. Przyszłej mamie potrzebne są jedynie informacje, o bezpieczeństwie spożywania niektórych potraw. Przedstawiamy krótką listę żywności, którą należy ograniczać lub unikać jej spożywania.

Alkohol

Alkohol to jeden z produktów wzbudzających większe kontrowersje, gdy myślimy o okresie ciąży i laktacji. Do tej pory nie poznano dawki alkoholu, które nie zagrażałaby rozwojowi płodu. Oznacza to, że nadal nie wiemy, czy istnieje bezpieczna ilość alkoholu, której wypicie gwarantowałoby brak powikłań w postaci wad rozwojowych. Wiadomo jednak, że każda dawka alkoholu przedostaje się z krwi matki do płodu. Lekarze odradzają picie napojów alkoholowych. Istnieje też grupa ginekologów-położników, którzy nie mają nic przeciwko okazjonalnej lampce wina, podkreślając, że najważniejszy jest umiar i zdrowy rozsądek. Jedno jest pewne, jeśli z jakiegokolwiek powodu kobiecie ciężarnej zdarzyło się wypić trochę alkoholu (np. zanim dowiedziała się o ciąży, lub przy zjedzeniu czekoladki z likierem) to nie powinna tego roztrząsać i się zamartwiać. Ważne jest, aby błędy żywieniowe korygować i zadbać o dobre samopoczucie.

Czym grozi picie alkoholu w ciąży? Ryzyko związane z nadmiernym piciem, to przede wszystkim możliwość wystąpienia tzw. Płodowego Zespołu Alkoholowego (FAS) pod postacią wielu ciężkich wad rozwojowych. Do skutków FAS zalicza się opóźnienie w rozwoju psycho-motorycznym, nieprawidłowe wykształcenie się narządów oraz niską i skrajnie niską masę urodzeniową. W okresie dorastania, u dzieci z FAS częściej obserwuje się problemy z koncentracją, obniżoną zdolność uczenia się i zapamiętywania, zaburzenia w relacjach interpersonalnych.

Sery pleśniowe i oscypek

Listerioza to choroba spowodowana przez bakterię Listeria Monocytogenes, która znajdować się może w serach z mleka niepasteryzowanego (feta, oscypek) oraz w serach pleśniowych (Brie, Camembert, Gorgonzola). Chociaż ryzyko zakażenia się bakterią jest porównywane w grupie ciężarnych i nie-ciężarnych kobiet, to skutki są o wiele poważniejsze dla pierwszej grupy. Listerioza może przyczyniać się do przedwczesnego porodu lub poronień, a także do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u noworodka.

Surowe jajka

Podobnie jak w przypadków serów pleśniowych, spożywanie surowych jajek grozi zakażeniem Salmonellą. Należy więc unikać jaj gotowanych na miękko, dania kogel-mogel oraz potraw, gdzie prawdopodobnie białko jaja nie uległo ścięciu (np. kremy do ciast, lody, świeży domowy majonez). Pałeczki bakterii kolonizują układ pokarmowy i wydzielają toksyny, co z reguły skutkuje biegunką lub wymiotami. Gdy objawy zatrucia utrzymują się dłużej, prowadzić mogą do odwodnienia.

Spożywanie jaj przez kobiety ciężarne jest jak najbardziej wskazane, o ile poddawane są obróbce termicznej, a ich skorupki są myte przed wykorzystaniem. Ważne jest odpowiednie przechowywanie jaj. Rozwój bakterii Salmonella spowolniony jest w warunkach chłodniczych.

Sushi i tatar

Spożywanie surowego mięsa, owoców morza bądź ryb wiąże się z ryzykiem zakażenia Toksoplazmozą lub Listeriozą. Chorobotwórcze drobnoustroje namnażają się na surowych produktach dość szybko. Szczególnie zakazane są tatar, krwisty befsztyk oraz wołowe carpaccio. Uwagę należy zwrócić także na półsurowe produkty mięsne, pasztety i wędliny.

Do zakażenia pasożytem Toxoplasma gondii może dojść także po zjedzeniu nieumytych warzyw lub owoców oraz po wypiciu niepasteryzowanego mleka. U zdrowych kobiet, z wydolnym systemem immunologicznym, możliwy jest bezobjawowy przebieg choroby. Symptomy toksoplazmozy przypominają grypę lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Ryzyko ciężkich powikłań występuje w szczególności u kobiet ciężarnych, gdzie szanse na wewnątrzmaciczny transfer zakażenia rosną wraz z wiekiem ciąży. Przeniesienie drobnoustrojów na płód wiąże się z tzw. toksoplazmozą wrodzoną, a ta z prawdopodobieństwem wad układu nerwowego lub śmiercią dziecka.

Nie tylko surowe mięso jest niebezpieczne. Szkodliwe są także wędzone ryby i wędliny. W dymie wędzarniczym znajdują się rakotwórcze związki, toksyczne dla płodu. Dietetycy nie polecają również nadmiernego spożywania wątróbki, ze względu na duże dawki witaminy A. Chociaż wątróbka stanowi źródła żelaza zapobiegającego niedokrwistości, to zawarta w niej witamina A kumuluje się w organizmie matki i ma teratogenne działanie.

Poza wymienionymi produktami, warto unikać żywności wysoko przetworzonej, oraz bogatej w tłuszcze nasycone i typu trans, jak słodycze i żywność fast-food. Są to niepotrzebne źródła pustych kalorii, pełne cukru lub soli. Do niezalecanych produktów zaliczają się również czarne, mocne herbaty oraz napoje typu cola.

Przeczytaj również:
Zapotrzebowanie na kwas foliowy w diecie kobiety ciężarnej
Suplementacja witaminowo-mineralna w okresie ciąży
Dieta kobiety ciężarnej i karmiącej