Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS)

Z badań wynika, że co czwarta kobieta spożywała alkohol w czasie ciąży. Odsetek ten jest niepokojąco duży, zwłaszcza, że prawie 90% z nas jest świadomych niekorzystnego wpływu picia na zdrowie kobiety ciężarnej. Tylko co piąta ciężarna była ostrzegana przez swojego lekarza o szkodliwości alkoholu dla zdrowia płodu.

Płodowy Zespół Alkoholowy (z ang. Fetal Alcohol Syndrome) to grupa wrodzonych schorzeń natury psychicznej i fizycznej, związanych ze spożywaniem alkoholu przez kobietę ciężarną. Do głównych objawów FAS należą: opóźnienie rozwoju fizycznego i psychicznego, zaburzenia neurologiczne związane z uszkodzeniem ośrodkowego sytemu nerwowego, nadpobudliwość, wady rozwojowe (anomalie serca, układu moczowego, niska urodzeniowa masa ciała i wzrost) oraz opóźnienie umysłowe. Alkohol jest substancją toksyczną, rozprowadzany przez krew w organizmie matki dociera przez łożysko do płodu. FAS jest wynikiem uzależnienia się płodu od alkoholu. Nie objawia się w ciąży ani podczas porodu. Alkohol spożywany w dużych dawkach skutkować może śmiercią płodu lub noworodka.

Diagnoza Płodowego Zespołu Alkoholowego obejmuje potwierdzenie spożywania alkoholu przez kobietę w ciąży oraz charakterystyczne cechy wyglądu i zachowania noworodka. Dziecko z FAS jest wyjątkowo niespokojne, dużo płacze i ciężko je uspokoić. Reaguje nadwrażliwie na dotyk i mało śpi. Jest mniejsze, ma mały obwód głowy (z powodu niedorozwoju mózgu) i niższą urodzeniową masę ciała niż noworodki urodzone na tym samym etapie ciąży. Twarz dziecka z Płodowym Zespołem Alkoholowym wyróżnia się szeroko rozstawionymi, małymi oczami, wygładzoną rynienką nosową, wąską górną wargą, cofniętym czołem i żuchwą.

Picie alkoholu w czasie ciąży, rzutuje na zdrowie dziecka przez całe jego życie. Dzieci w wieku szkolnym z FAS mają problemy z uczeniem się, pamięcią i koncentracją. Mają opinię nieposłusznych i nadreaktywnych. Charakterystyczną cechą dzieci z FAS jest obniżony iloraz inteligencji. Obserwuje się nieprzystosowanie społeczne wśród dorosłych osób z FAS, brak odpowiedzialności, impulsywne reagowanie, trudności ze znalezieniem pracy, częste łamanie prawa i konieczność korzystania z pomocy instytucji opieki socjalnej.

Nie ustalono „bezpiecznej” dawki alkoholu dla kobiet ciężarnych. Chociaż część ginekologów jest zdania, że okazjonalnie wypita lampka czerwonego wina nie spowoduje szkodliwych efektów, warto pamiętać, że dla małego organizmu, jakim jest płód, każda ilość alkoholu może być silnie toksyczna. Płodowy Zespół Alkoholowy nie rozwija się we wszystkich przypadkach ekspozycji na alkohol. Jednakże, częstość urodzeń dzieci z FAS jest wyższa, niż dzieci z zespołem Downa.

Media regularnie informują o skutkach picia alkoholu w ciąży. Przeprowadzonych zostało kilka akcji mających na celu podniesienie świadomości społeczeństwa. Producenci piwa umieścili na butelkach specjalny symbol, oznaczający szkodliwość alkoholu dla ciężarnych. Niestety, nadal w internecie znaleźć można mnóstwo mitów dotyczących picia alkoholu podczas ciąży. Najpopularniejszy głosi, że czerwone wino wzmaga produkcję krwinek. Inny, że picie szampana przyczynia się do kręconych włosów dziecka. Badania Przyłożyńskiej, opublikowane w 2008 roku, ukazują, że 21% kobiet (spośród 97 badanych) spożywało alkohol w czasie ciąży. Jako główną przyczynę picia alkoholu wskazywały nieświadomość odmiennego stanu, niechęć odmawiania bliskim wspólnego świętowania oraz pogląd, że alkohol w niskich dawkach nie szkodzi. Prawie wszystkie badane kobiety potwierdziły, że personel medyczny nie edukował ich pod kątem wpływu alkoholu na zdrowie płodu czy dziecka karmionego piersią. Przyłożyńska twierdzi, że problem tkwi w niskiej wiedzy o FAS wśród średniego personelu medycznego –położnych i pielęgniarek.