Każdy zapytany o najczęstsze dolegliwości w ciąży jako pierwsze wymieni nudności i wymioty. Niestety… to nie wszystko, z czym muszą się borykać kobiety ciężarne.
W tej i kolejnej części artykułu przedstawię kilka z problemów, jakie mogą pojawić się w tym okresie u kobiet ciężarnych i spróbuję podać sprawdzone sposoby, które pozwolą sobie z nimi poradzić.
Nudności i wymioty
To jedne z najczęściej występujących dolegliwości. Głównym powodem ich występowania są zmiany stężenia hormonów: progesteronu i gonadotropiny kosmówkowej. Drugim winowajcą może być podrażniony układ autonomiczny… albo po prostu błędy żywieniowe. Problem nudności i wymiotów dotyka aż 50-70% kobiet w ciąży. Pojawia się zazwyczaj około czwartego do szóstego tygodnia ciąży, i z reguły trwa do czternastego tygodnia. Jeśli wymioty nie są bardzo intensywne i częste, nie mają znaczącego wpływu na ciążę.
Nudnościom często towarzyszą ogólne złe samopoczucie, osłabienie, ślinotok nadmierne pocenie się i nierówne oddychanie. Duży wpływ na to, jak nasilone są objawy ma czynnik emocjonalny- im gorzej psychicznie czuje się kobieta, tym nudności mogą być bardziej dokuczliwe.
Co zrobić, aby nudności i wymioty były mniej uciążliwe?
- Dobrym pomysłem jest wypicie szklanki gorącej herbaty zaraz po przebudzeniu i zjedzenie małego śniadania (bułki, porcji płatków lub krakersów) najlepiej jeszcze w łóżku i pozostanie w nim na chwilę po spożyciu posiłku.
- Powinno się bardzo powoli wstawać z łóżka, a jeśli to możliwe ubierać się na siedząco.
- Zalecane jest spożywanie częstych, lekkostrawnych posiłków o małych objętościach. Należy unikać potraw tłustych, wzdymających i wody gazowanej.
- Dieta powinna być urozmaicona w pokarmy wysokobiałkowe, owoce i soki owocowe – pomogą one zapobiec porannym nudnościom.
- Nie należy dopuścić do uczucia głodu, ponieważ pusty żołądek wzmaga nieprzyjemne dolegliwości.
Należy pamiętać, że jeśli nudności i wymioty są bardzo nasilone, utrzymują się długo i są uporczywe- należy zgłosić się do lekarza. Najgroźniejsza jest sytuacja, kiedy z powodu wymiotów kobieta nie może spożywać posiłków lub w całości je zwraca. Wtedy rośnie ryzyko odwodnienia organizmu i konieczne jest podawanie płynów i elektrolitów w warunkach szpitalnych. W takiej sytuacji często zalecane są leki z grupy ataraktyków i przeciwhistaminowych oraz witamina B6.
Nie należy przyjmować leków na własną rękę!
Niestrawność i zgaga
Te dwie dość nieprzyjemne dolegliwości mogą utrzymywać się przez całą ciążę. Powodem ich występowania mogą być zaburzenia emocjonalne (stres, zmęczenie, nerwowość), hormony (powodujące rozluźnienie zwieracza żołądka) lub po prostu powiększająca się macica uciskająca na żołądek. Zgaga to uciążliwe pieczenie w przełyku czasem dochodzące do gardła. Spowodowane jest cofaniem się kwaśnej treści pokarmowej z żołądka do przełyku.
Jak można zmniejszyć tą nieprzyjemną dolegliwość?
- Stosowanie diety lekkostrawnej.
- Unikanie potraw tłustych i pikantnych, napojów gazowanych, czekolady i używek.
- Spożywanie posiłków powoli, w spokojnej atmosferze, dokładnie przeżuwając.
- Nie kładzenie się spać po posiłku lub z pełnym żołądkiem- nasila to objawy.
- Wypicie przed snem szklanki mleka -może przynieść ulgę.
- Układanie głowy powyżej linii ciała (np. na wysokiej poduszce)
- Ograniczanie sytuacji stresujących, denerwujących
- Dbanie o dostateczną ilość odpoczynku w ciągu dnia
Jeśli te sposoby mimo wszystko nie są wystarczające, czasem zaleca się kobiecie w ciąży leki zobojętniające soki żołądkowe.
Żylaki
Kolejnym problemem z jakim zmagają się kobiety w ciąży są żylaki. Mogą one występować na kończynach dolnych, w pochwie, na sromie i w odbycie. Do ich powstawania predysponują występujące w ciąży zwiększenie objętości krwi (hiperwolemia), rozluźnione ściany naczyń krwionośnych (za sprawą progesteronu) oraz utrudniony odpływ krwi ze splotów żylnych okołoodbytniczych, charakterystyczny dla okresu ciąży.
Z żylakami odbytu zmaga się nawet co druga ciężarna, a ich obecność staje się najbardziej uciążliwa w okresie porodu i połogu. Najlepszym sposobem zapobieżenia żylakom odbytu jest stosowanie diety lekkostrawnej, która nie spowoduje zaparć i pomoże w regularnym wypróżnianiu się. Na pewno pomocne okażą się także aktywność fizyczna i ćwiczenia gimnastyczne.
Częstą dolegliwością są żylaki kończyn dolnych (30% pierworódek i 55% wieloródek), które mogą pojawić się już w pierwszym trymestrze ciąży. Do czynników predysponujących do powstania żylaków są stojący lub siedzący tryb pracy, noszenie obcisłej odzieży, a także występowanie żylaków w rodzinie. Na powstawanie żylaków w późniejszym okresie ciąży mają już wpływ czynniki związane ściślej z samą ciążą, czyli ucisk macicy na naczynia krwionośne a także wzrost objętości krwi krążącej, który utrudnia odpływanie krwi z kończyn dolnych i miednicy małej.
Jak uniknąć żylaków?
- Ograniczenie prac wymagających długiego stania lub siedzenia. Jeśli praca wymaga od kobiety długiego siedzenia lub stania, należy robić krótkie przerwy na wstanie, spacer lub po prostu poruszanie nogami.
- Nie siedzenie ze skrzyżowanymi nogami.
- Nie opalanie się, nie korzystanie z masaży.
- Częsty odpoczynek w pozycji leżącej z nogami uniesionymi powyżej linii ciała.
- Unikanie nadwagi.
- Unikanie obcisłej odzieży – w tym podkolanówek, pończoch, a także butów na wysokim obcasie.
Kiedy żylaki mimo wszystko się pojawią, zalecane jest noszenie uciskających elastycznych pończoch, które zakłada się rano przed wstaniem z łóżka. Czasem konieczne jest przyjmowanie leków przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych i znieczulających.
Obrzęki
Najczęściej pojawiają się w drugiej połowie ciąży (prawidłowo przebiegającej). Na ogół są niewielkie i dotyczą dłoni oraz kończyn dolnych. Są spowodowane większym w ciąży zatrzymywaniem wody w organizmie, utrudnionym odpływie krwi z tkanek oraz nadmiarem spożywanej soli, która wspomaga gromadzenie wody w organizmie. Obrzęki najbardziej dokuczają pod koniec dnia, gdy zwykle dotyczą okolicy stóp i stawu skokowego, mogą jednak dotyczyć tez twarzy i dłoni. Obrzęki tego typu powinny ustąpić po odpoczynku nocnym. Nasilają się przy ciepłej pogodzie (upałach) i w przegrzanych pomieszczeniach.
Aby uniknąć obrzęków zaleca się:
- Ograniczanie wykonywania długotrwałych czynności w pozycji stojącej lub siedzącej.
- Częste wstawanie i poruszanie kończynami.
- Minimalizowanie spożycia płynów (picie wtedy, kiedy poczuje się pragnienie) i ograniczenie soli kuchennej.
- Wprowadzanie do diety owoców i surowych warzyw (szczególnie pomocne okazują się jabłka, pietruszka, seler i por)
W drugiej części tego artykułu przedstawione zostaną sposoby radzenia sobie z kolejnymi dolegliwościami okresu ciąży, jakimi są: częste oddawanie moczu, zaparcia, duszności, omdlenia, drętwienie i mrowienie rąk, skurcze mięśni, a także krwawienia z dziąseł. Zapraszam do lektury!
Przeczytaj również:
Zgaga w ciąży
Sposoby na poranne nudności w ciąży
Hemoroidy w ciąży
Jak radzić sobie z dolegliwościami okresu ciąży? Cz.2
Marlena Roszkowska –położna. Ukończyła studia magisterskie na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Jej zawodowe zainteresowania to przede wszystkim porody domowe, położnictwo naturalne oraz społeczna i zawodowa pozycja położnych w Polsce. Obecnie pracuje w Klinicznym Oddziale Neonatologii w szpitalu im. Orłowskiego w Warszawie.