Nadmierna senność oraz zmęczenie kierowcy mogą być przyczyną nawet 3% wypadków drogowych. Wykazano, że 25% kierowców ciężarówek przynajmniej raz zasnęło za kierownicą. Istnieje istotny związek między wypadkami ze skutkiem śmiertelnym a występowaniem różnych zaburzeń snu.
Liczba wypadków drogowych jest istotnie skorelowana z sennością w ciągu dnia. Większość wypadków i katastrof odbywa się w czasie, gdy poziom czuwania jest najsłabszy, czyli między 1 a 5 rano (np. wybuch w elektrowni jądrowej w Czarnobylu) lub gdy senność wyraźnie się zwiększa – między 14 a 16. „Rytm okołodobowy ma duże znaczenie dla sprawności psychoruchowej”. – podkreśla dr n.med. Michał Skalski, psychiatra. „Senność wydłuża czas reakcji bez względu na doświadczenie kierowcy.” Szczególnie odczuwają to pracownicy w systemie zmianowym, których naturalny rytm jest zakłócony. Taki tryb pracy powoduje bezsenność w nocy i nadmierną senność w ciągu dnia.
Pacjenci borykający się z bezsennością przewlekłą nie stanowią większego zagrożenia dla ruchu drogowego. Ich podstawowym problemem nie jest senność w ciągu dnia, lecz zwiększone pobudzenie. Potrzeba snu zostaje zminimalizowana i tak naprawdę nie mogą spać ani w nocy ani w dzień. Utrzymywanie się takiego stanu jest niebezpieczne dla zdrowia. Może objawiać się w postaci dolegliwości somatycznych, nadciśnienia, depresji czy lęków. Tylko część pacjentów z bezsennością, która odczuwa senność w ciągu dnia, może być zagrożeniem dla bezpieczeństwa na drogach.
Największe zagrożenie stanowią kierowcy, którzy cierpią na nadmierną senność – hypersomnię, a szczególnie na narkolepsję. Choroba charakteryzuje się niespodziewanym, gwałtownym zaśnięciem, któremu może towarzyszyć także zwiotczenie mięśni. Narkolepsja jest traktowana jak okoliczność łagodząca w przypadku zaśnięcia kierowcy.
Jak odpowiednio przygotować się do dłużej trasy? Po pierwsze, nie można pozwolić sobie na zerwaną noc, szczególnie w przypadku osób z bezsennością. Nie wolno prowadzić auta, jeśli w nocy spało się 2 h. Podróż samochodem powinien poprzedzać co najmniej sześciogodzinny sen.
Po drugie, jeśli kierowca odczuwa nadmierną senność powinien się zatrzymać i zrobić sobie przerwę. Jeżeli ma to miejsce między 14 a 16, wtedy najlepiej się zdrzemnąć. Poza tymi godzinami, senność może być spowodowana zmęczeniem, niedotlenieniem czy po prostu monotonią jazdy.
W przypadku problemów ze snem, bezsennością czy sennością w ciągu dnia, warto zwrócić się po poradę do lekarza.
Przeczytaj również:
Alkohol najgorszym środkiem na bezsenność
Tekst na podstawie artykułu autorstwa dr Michała Skalskiego „Wpływ bezsenności na wypadki drogowe”, powstałego na potrzeby serwisu www.nabezsennosc.pl
„Zaburzenia snu jako problem społeczny i ekonomiczny”, K. Grabowski i J. Jakitowicz ISSN 1641-6007 Sen 2006, TOM 6, Nr 1, 41-46
