Siatki centylowe to narzędzie pozwalające na dokonanie obiektywnej oceny rozwoju dziecka. Na podstawie zestawienia kilku parametrów: wieku, płci, wzrostu i masy ciała oraz obserwacji dynamiki zmian tych parametrów, można określić czy rozwój fizyczny dziecka przebiega prawidłowo.
Siatki centylowe, jako metoda oceny rozwoju ciała, mają zastosowanie u dzieci aż do osiemnastego roku życia. Narzędzie można stosować samodzielnie, by na bieżąco monitorować postęp i prawidłowość rozwoju fizycznego swojego dziecka.
Na czym rzecz polega?
Siatki centylowe opierają się na statystyce, dzięki czemu ocenia się rozwój danego dziecka w zestawieniu z tym, jak rozwija się większość dzieci w tym samym wieku, takiej samej płci, zamieszkujących te same tereny etc. Siatka centylowa obrazuje normy, do których niejako przykłada się „wyniki” danego dziecka. Istotne jest, aby robić takie porównania regularnie, by móc stwierdzić czy tempo rozwoju jest prawidłowe i harmonijne.
Jak to robić?
Należy regularnie i dokładnie mierzyć i ważyć dziecko oraz nanosić te wyniki na specjalny wykres, czyli siatkę centylową opracowaną dla odpowiadającej dziecku grupy (np. chłopcy w wieku 5 lat). Jeśli kolejne pomiary mieszczą się pomiędzy 3 a 97 centylem, wszystko jest w porządku. Niepokoić może jedynie nagła zmiana – na przykład z centyla 75 na 10 lub odwrotnie, ponieważ wskazuje to na pewne zaburzenie harmonijnego rozwoju i warto przyjrzeć się temu bliżej, aby znaleźć przyczynę. Niepohamowany wzrost, jak i spadek masy ciała dziecka lepiej skonsultować z lekarzem.
Siatki centylowe, czyli co oznaczają te liczby?
Wszystkie wyniki pomiędzy 3 a 97 centylem mieszczą się w normie. Im ta liczba jest mniejsza, tym drobniejszą budowę dziecka wskazuje. Im większa, tym dane dziecko jest wyższe i / lub grubsze. Oto przykład… Otrzymany wynik – 10 oznacza, że dziecko jest lżejsze i / lub niższe od 90% (a jednocześnie większe / cięższe od 10%) dzieci w jego wieku, tej samej płci.
Jaki kształt powinien mieć wykres?
Krzywe rozwoju dziecka na siatkach centylowych powinny się systematycznie wznosić (mieszcząc oczywiście cały czas w granicach normy – tj. pomiędzy 3 a 97 centylem). To jest najważniejsze, ponieważ świadczy o tym, że rozwój fizyczny dziecka przebiega harmonijnie. Istotne dla zdrowia jest proporcjonalne przyrastanie wzrostu i masy ciała. Duże dysproporcje w tych krzywych to zawsze alarmujący sygnał, który powinien być rozpatrzony przez pediatrę.
W praktyce…
Posługiwanie się siatkami centylowymi nie jest trudne. Każda z nich składa się z dwóch osi. Oś pozioma to zawsze wiek dziecka, a pionowa – parametr, który chce się „zbadać” (wzrost, waga). Na siatce znajdują się centyle, czyli linie wskazujące określone wartości statystycznie (3, 10, 25, 50, 75, 90, 97). Na taki wykres nanosi się pomiary dziecka i od razu widać, czy mieszczą się one w tzw. kanałach centylowych, czyli w normie – pomiędzy 3 a 97 centylem. Jeśli jednak ktoś nie przepada za wykresami, w Internecie łatwo znaleźć kalkulatory centylowe, które automatycznie generują wynik po podaniu płci i wieku dziecka oraz parametrów, które chce się sprawdzić.
Więcej o rozwoju dziecka i siatkach centylowych na stronie http://www.osesek.pl/zdrowie-i-pielegnacja-dziecka/zdrowie-dziecka/siatki-centylowe-czy-jest-sie-czym-przejmowac.html
Jeden komentarz
Sama niedawno tłumaczyłam mężowi na czym polegają siatki centylowe i jak je odczytywać. To ciekawe, że ktoś stworzył wykresy pomagające lekarzom ustalić, czy dziecko rozwija się w prawidłowym dla siebie tempie. Chociaż myślę, że są przypadki, w których do siatek centylowych należy podchodzić ostrożnie np. w przypadku skrajnych wcześniaków lub dzieci z niską masą urodzeniową.