W czasach wysokiej śmiertelności z powodu raka gruczołu piersiowego, profilaktyka przez osobistą kontrolę wydaje się koniecznym elementem. Sprawnie przeprowadzone, regularne palpacyjne samobadanie piersi, pozwala na szybie wykrycie zmian nowotworowych. Specjaliści podkreślają, że wczesne wykrycie guza jest warunkiem sukcesu tj. obniżenia śmiertelności.
Aż 70% zmian w piersiach wykrywana jest dzięki palpacyjnej metodzie diagnostycznej, zwanej samobadaniem. Samobadanie piersi polega na stałym, comiesięcznym obmacywaniu oraz obserwacji gruczołu piersiowego. To metoda profilaktyczna, której łatwo nauczyć się może każda kobieta. Badanie, na prośbę pacjentki, często wykonują lekarze ginekolodzy.
Jak wykonać samobadanie piersi?
Samobadanie piersi najlepiej przeprowadzać raz w miesiącu, po ukończonym krwawieniu miesiączkowym, gdy piersi przestają być tkliwe, a tkanka gruczołowa wyeksponowana. Można je przeprowadzać w łazience lub w sypialni. Ważne jest jedynie, aby pomieszczenie wyposażone było w lustro i dawało kobiecie poczucie komfortu.
Badanie rozpoczyna się od uważnego przyglądania się wyglądowi piersi w różnych pozycjach ciała – na wprost lustra, bokiem, w pochyleniu, z rękoma uniesionymi nad głową oraz opartymi na biodrach. Istotne jest, aby obserwować kształt piersi oraz wygląd skóry. Zaniepokojenie powinny budzić zmiany nagłe, które pojawiły się niedawno, jak np. wciągnięcie brodawki, nieregularny obrys otoczki piersiowej, zaczerwienienie skóry, obecność cellulitu na piersiach, zmiana wielkości piersi lub obrzęk.
Kolejnym etapem samobadania jest ocena palpacyjna, polegająca na obmacywaniu, ugniataniu i dotykaniu piersi oraz uciśnięciu sutka. Tę część badania przeprowadza się opuszkami trzech środkowych palców ręki przez delikatne, aczkolwiek zdecydowane i świadome ruchy. Należy pamiętać, że kontroli poddaje się zarówno oba gruczoły piersiowe, jak i doły pachowe. Badanie rozpoczyna się od okrężnych ruchów wokół sutka, od zewnętrznych brzegów piersi, do wewnątrz, ku brodawce. Kolejno, wykonuje się te same ruchy, unosząc nad głowę rękę od strony badanej piersi. Pierś można badać również promieniście. Badanie kończy się uciskiem kciuka i palca wskazującego na brodawkę. Każdy rodzaj wycieku powinien wzbudzić czujność i zostać skonsultowany z lekarzem.
Uwaga! Samobadanie piersi nie przeprowadza się celem wykrycia guza. Jego zadaniem jest uświadomienie braku zmian, a przez to uspokojenie kobiety. Każde kolejne badanie stanowi rodzaj wyznacznika prawidłowego stanu piersi. Kobieta nie musi wykonywać badania sama, o pomoc w jego przeprowadzeniu warto poprosić partnera.
Rolę uzupełniającą i pomocniczą do samobadania stanowi ultrasonograficzna ocena piersi. Pozwala ona na diagnostykę niegroźnych zmian w piersiach, tzw. mastopatii. Stosuje się je jedynie u młodych kobiet, u których stosunek gruczołów do tkanki tłuszczowej jest dużo większy. Badanie usg nie wykorzystuje promieniowania, jest więc bezpieczne, nawet w ciąży oraz gdy powtarza się je parokrotnie. Nie powoduje bólu i trwa do 20 minut. Zaleca się powtarzanie badania ultrasonograficznego co roku, zwłaszcza przez kobiety, które ukończyły 30 lat.
Od wielu lat, złotym standardem w profilaktyce raka piersi są badania mammograficzne. Jest to metoda rekomendowana, polegająca na prześwietleniu piersi promieniami rentgenowskimi w dwóch płaszczyznach. Mammografia to metoda wyjątkowo czuła, która umożliwia wykrycie bardzo małej zmiany. Zalecana jest kobietom, które ukończyły 40. rok życia. Badanie powtarza się co dwa lata, a po 50. roku życia co roku.
