Alergeny to drobne cząsteczki, które mogą być pochodzenia roślinnego, zwierzęcego oraz pochodzić z materiałów sztucznych. Posiadają zdolność do wywoływania reakcji uczuleniowej, podczas której nadwrażliwy organizm uwalnia swoiste immunoglobuliny (IgE). Alergen u osób predysponowanych jest rozpoznawany jako obca cząsteczka, przeciwko której wyzwalany jest szereg reakcji obronnych. W takim mechanizmie powstają typowe objawy alergii: katar, kichanie, kaszel, duszność, łzawienie oczu czy świąd skóry.
Pyłki drzew i traw
Zalicza się je do alergenów wziewnych, które dostają się do organizmu drogą oddechową. Wyróżnia się tutaj pyłki różnych roślin, poczynając od traw, po krzewy i drzewa. To one są przyczyną alergicznego nieżytu nosa i atopowej astmy pyłkowej. Objawy występują w czasie pylenia określonego rodzaju rośliny, na którą występuje uczulenie. Pyłki traw to jedne z najczęstszych przyczyn alergii w okresie wiosenno-letnim, której objawy występują zwykle po osiągnięciu stężenia ok. 20 ziaren pyłku traw w 1 m3 powietrza. Główny okres pylenia traw przypada na okres od połowy maja do połowy sierpnia i są to zarówno trawy polne, jak i uprawne, czyli zboża. Z kolei pylenie drzew zaczyna się już w pierwszej połowie lutego, a czasem nawet w styczniu. Na terenie Polski najpopularniejsze są pyłki brzozy, leszczyny, olchy, topoli i jesionu.
Sierść zwierząt
Ten rodzaj alergii kojarzony jest głównie z sierścią, jednak równie uczulające są: naskórek, wydzielina gruczołów łojowych i potowych czy wydaliny (mocz, ślina). Zdecydowanie częściej stwierdza się alergię na sierść kotów, chociaż to psy wiodą prym wśród zwierząt domowych. Alergeny zwierzęce znajdują się przede wszystkim w kurzu domowym, wykładzinach, łóżkach i na ubraniach. Ponadto alergia na sierść może wystąpić u osób, które nie mają zwierząt w domu, a jedynie zetknęły się z alergenami.
Kurz domowy i roztocza
Kurz domowy to siedlisko różnego rodzaju mikroorganizmów, złuszczonego naskórka, włókien materiałów, sierści zwierząt, a także zarodników grzybów. Dla wystąpienia tego rodzaju alergii najistotniejsze wydają się być roztocza (Dermatophagoides pteronyssinus lub farinae), czyli mikropajęczaki, które żywią się ludzkim naskórkiem. Roztocza uwielbiają ciepło pochodzące z łóżkowych materacy, pościeli, dywanów, niewietrzonych pomieszczeń. Ich ilość gwałtownie wzrasta w miesiącach zimowych, co powoduje nasilenie objawów alergii, która z różnym natężeniem występuje przez cały rok.
Jak chronić się przed alergią?
Alergia wynika z predyspozycji genetycznych i na jej wystąpienie zwykle nie mamy wpływu. Natomiast osoby, które wiedzą o swojej alergii, mogą odpowiednio wcześniej się przygotować, aby zminimalizować dolegliwości. Na przykład osoby uczulone na pyłki mogą korzystać z mobilnej aplikacji informującej o okresach pylenia roślin i stężeniu pyłków w powietrzu na danym terenie. Poza tym wszyscy alergicy mogą skorzystać z immunoterapii (odczulanie), polegającej na stopniowym podawaniu zwiększających się dawek alergenów, co ma na celu zmniejszenie, a nawet brak reakcji na określony czynnik alergizujący. Dodatkowo warto mieć zawsze przy sobie leki na alergie bez recepty, o działaniu antyhistaminowym, które łagodzą nieprzyjemne objawy alergii.
