Urlopy ojcowskie coraz popularniejsze

Z okazji obchodzonego Dnia Ojca, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przypomina wszystkim tatom – przyszłym i obecnym – o możliwości korzystania z urlopów na wychowanie dziecka.

– Czas spędzany z ojcem jest dla dziecka równie ważny jak ten spędzany z matką. Przecież więź budujemy z każdym wspólnie spędzonym dniem. Dlatego ułatwienie ojcom korzystania z urlopów rodzicielskich, to jedna z ważniejszych wprowadzonych przez nas zmian – mówi Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej.

Ojcowie mogą skorzystać z 2 tygodni – przeznaczonego wyłącznie dla nich – urlopu ojcowskiego. Z matką mogą podzielić się urlopem macierzyński, rodzicielskim oraz wychowawczym. Choć z urlopów wciąż głównie korzystają mamy, ojcowie coraz częściej decydują się podjąć wyzwanie i sami opiekują się niemowlakiem.

W tym roku – od stycznia do kwietnia – z macierzyńskiego skorzystało blisko 40 tys. ojców.
W 2013 roku w tym samym okresie było to niespełna 10 tys. osób. Ojcowie coraz chętniej korzystają  także z urlopu rodzicielskiego oraz ojcowskiego. Od zeszłego roku liczba ojców na urlopie ojcowskim wzrosła sześciokrotnie – z niewielu ponad 2 tys. w grudniu 2013 r. do blisko 13 tys. w marcu tego roku.

Z urlopu rodzicielskiego skorzystał Tomek Legutko, tata Igora. – Z moim synkiem Igorem spędziłem w sumie 10 miesięcy. Dzięki temu nawiązaliśmy bardzo silną więź, która teraz procentuje. Więcej się nim zajmuję nawet teraz, kiedy już oboje z żoną pracujemy, a synek poszedł do żłobka – opowiada.

Tomek przyznaje, że czas spędzony z dzieckiem tworzy bardzo silną więź. – To także dobry czas, żeby odpocząć, nabrać dystansu do tego, co się dotychczas robiło. Ja nabrałem świeżego spojrzenia na swoją pracę, już wiem, że są ważniejsze sprawy. Miałem ogromną satysfakcję, bo Igor bardzo szybko się rozwijał – byłem dumny, że wyprzedza inne dzieci w rozwoju – tłumaczy.

Dzisiaj eksperci Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, na specjalnym czacie oraz infolinii, odpowiadali na pytania internautów dotyczące urlopów. O co pytali ojcowie?  – Widać coraz większe zainteresowanie urlopami, chociaż wciąż jest dużo wątpliwości dotyczących praw ojców. Rodzice najczęściej pytają czy pracodawca może odmówić przyznania urlopu. Odpowiedź jest prosta: nie mogą – mówi minister Kosiniak-Kamysz.

Jaki urlop dla taty? 

Ojciec, na zmianę z matką, może wykorzystać:

• podstawowy urlop macierzyński – 20 tygodni od dnia porodu. Pierwsze 14 tygodni zarezerwowane jest wyłącznie dla matki. Pozostałe 6 tygodni rodzice mogą podzielić między sobą. Wniosek o urlop macierzyński należy złożyć maksymalnie 14 dni po porodzie.
• urlop rodzicielski – 26 tygodni. Cały okres urlopu można podzielić na trzy części, z których na przemian może skorzystać zarówno tata, jak i mama dziecka (np. 10 tygodni – mama, 10 tygodni tata i 6 tygodni znów mama).

Urlop macierzyński można wykorzystać również na część etatu.

Niezależnie od urlopów, z których ojciec może korzystać wymiennie z mamą, przysługują mu także:

• urlop ojcowski – 2 tygodnie (liczone łącznie z sobotą i niedzielą) i przysługuje każdemu mężczyźnie, który został ojcem. Wniosek o urlop należy złożyć u pracodawcy najpóźniej siedem dni przed jego rozpoczęciem. Ojciec musi wykorzystać urlop ojcowski zanim dziecko skończy rok.
• bezpłatny urlop wychowawczy – max. 3 lata – każdy tata ma prawo pójść na taki urlop. Po zakończeniu opieki ojciec musi mieć zagwarantowany powrót do pracy na takie samo (bądź zbliżone) stanowisko, jak wcześniej. Może przebywać na takim urlopie maksymalnie do 5. roku życia dziecka.
• urlop na opiekę nad dzieckiem – 2 dni – ojcu przysługują dwa dni w każdym roku kalendarzowym na opiekę nad dzieckiem. Ten urlop można wykorzystywać do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Matka i ojciec mogą przebywać na urlopie rodzicielskim w tym samym czasie, jednak łączny wymiar tego urlopy nie może przekroczyć 26 tygodni. Oznacza to, że w tym samym czasie matka i ojciec mogą wykorzystać maksymalnie po 13 tygodni urlopu.

Kiedy należy złożyć wniosek o urlop?

Wniosek o skorzystanie z podstawowego urlopu macierzyńskiego należy złożyć na tyle szybko, aby matka, która rezygnuje z części tego urlopu, złożyła taką informację do swojego pracodawcy nie później niż 7 dni przed powrotem do pracy.

Wniosek o urlop ojcowski należy złożyć nie później niż 7 dni przed jego rozpoczęciem. Wniosek o dodatkowy urlop macierzyński lub urlop rodzicielski należy złożyć nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z danego urlopu.

Zasiłki dla rodziców przebywających na urlopach

Rodzic, który zdecyduje się na półroczny urlop, dostaje zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. swojego wynagrodzenia. Jeżeli z czasem zdecyduje się go przedłużyć o kolejne pół roku, wtedy zasiłek wyniesie 60 proc. pensji. Z kolei rodzic, który od razu skorzysta z rocznego urlopu, dostanie przez cały rok 80 proc. wynagrodzenia.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego jest ustalana dla osoby korzystającej z danego urlopu i liczona na podstawie jej wynagrodzenia za pracę (średnia za ostatnie 12 m-cy). Zatem w tym przypadku zasiłek za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 60% będzie liczony na podstawie wynagrodzenia za pracę taty dziecka.

Z zasiłków mogą korzystać nie tylko osoby zatrudnione na etatach, ale wszyscy opłacający składki na ubezpieczenie chorobowe. To np. osoby pracujące na umowach zleceniach czy prowadzące własną działalność.

Pracodawca nie może odmówić ojcu udzielenia urlopu na wychowanie dziecka, nie może go również zwolnić w trakcie trwania urlopu. (art. 177, art. 1820 Kodeksu pracy)

Możliwość korzystania z urlopów przez ojców wprowadzona została w lipcu 2013 roku.