Biegunka zwana też rozwolnieniem, to dokuczliwy i często wstydliwy problem. Można sobie z nim jednak poradzić, choć nie zawsze powinno się to robić, bo czasem można sobie zaszkodzić, zamiast pomóc. Dowiedz się co powoduje biegunkę, jak i kiedy z nią walczyć i w jaki sposób ograniczyć ryzyko powrotu.
W trakcie doby do jelita cienkiego zdrowego człowieka o przeciętnej budowie trafia mniej więcej 10 litrów płynów. Wśród nich znajduje się nie tylko jedzenie i napoje, ale także drobnoustroje. W małej ilości są całkowicie neutralizowane przez systemy obronne organizmu, ale gdy jest ich za dużo, mamy problem. Właśnie wtedy w organizmie dochodzi do zatrucia, którego wynikiem jest biegunka.
Czym jest biegunka?
Niemal zawsze na początku organizm broni się przed zatruciem wymiotami – chce wydalić bakterie lub toksyny, które dostały się do niego wraz z brudnymi owocami czy skażoną wodą. Gdy bakterii jest jednak więcej, zaczynają „przyklejać” się do komórek nabłonka jelitowego, co ogranicza wchłanianie. Wtedy zaczyna się biegunka. Czasami mija samoistnie, gdy organizm pozbędzie się toksyn. Ale bywa, że przez dłuższy czas nie ustępuje.
Jak odróżnić ją od zdarzających się czasami częstszych wypróżnień? Z reguły biegunką określa się stan kiedy liczba wypróżnień – płynnych lub półpłynnych – zwiększa się ponad 3 w ciągu doby. U dzieci nie ma tak konkretnego rozgraniczenia i przyjmuje się, że zaczyna się wtedy, gdy liczba wypróżnień jest większa, niż w czasie gdy dziecko było całkiem zdrowe.
Jak walczyć z biegunką? Przede wszystkim należy zadbać o ograniczenie utraty płynów z organizmu. Podczas biegunki organizm częściowo traci bowiem umiejętności przyswajania wody, więc warto zaopatrzyć się w sprzedawane bez recepty w aptece „płyny nawadniające”, które zawierają aminokwasy i glukozę, regenerujące uszkodzony nabłonek przewodu pokarmowego. Ważna jest też dieta bogata w wartościowe składniki odżywcze. Podczas biegunki organizm zmniejsza też absorpcję witamin i mikroelementów nawet o 60-80%. Wprowadzić należy również ryż gotowany na osolonej wodzie, herbatę lub kisiel z suszonych jagód, mięso drobiowe z rosołem, twaróg, jogurt naturalny, jaja na miękko, makaron, banany czy tarte jabłko i suchary. Zredukować należy natomiast – a najlepiej całkowicie wykluczyć z jadłospisu – miód, mleko, sok jabłkowy i pomarańczowy oraz słodkie produkty: dżem, ciasta, słodkie owoce. Zawierają one bowiem cukry, które fermentują w jelitach, a to nasila biegunkę.
Biegunka u dzieci
Jeśli biegunka pojawi się u dziecka, czyli będzie ono oddawało stolec częściej niż trzy razy dziennie, trzeba przede wszystkim sprawdzić czy w kale nie pojawiła się krew. Jeżeli dziecko ma mniej niż 12 miesięcy, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Jeśli nie, często nie ma się czym przejmować, bo np. w ciągu pierwszego tygodnia życia noworodek może oddawać nawet 10 płynnych stolców na dobę. Natomiast do trzeciego miesiąca spora część maluchów wypróżnia się nawet kilka razy dziennie i nie ma w tym nic niepokojącego. Podobnie jak w tym, że inne robią to tylko raz na… tydzień. Wiele zależy od sposobu karmienia i stylu życia.
Jeśli jednak biegunka rzeczywiście będzie miała miejsce, postępować należy tak jak z dorosłymi, ale dużo uważniej, bo dzieci mają skłonności do szybkiego odwadniania się. Dlatego doustny płyn nawadniający, który bez recepty można kupić w aptece jest nie tylko wskazany, ale i polecany. Absolutnie nie wolno podawać coca-coli i innych napojów z kofeiną, które często polecane są przez domorosłych „ekspertów” przy kłopotach gastrycznych. Takie napoje działają moczopędnie, przez co dziecko może jeszcze bardziej się odwodnić. Jeśli dziecko nie chce pić, to – niestety – trzeba go do tego zmusić. Czasem wystarczą małe porcje, które można podać łyżeczką, albo ze strzykawki.
Jak sprawdzić czy dziecko jest odwodnione? Bacznie je obserwować, bo ma wtedy suche lub popękane usta, rzadziej oddaje mocz i jest on ciemnożółty, a oczy malca wyglądają na zapadnięte. Przy odwodnieniu dziecko jest też bardziej ospałe i marudne.
Artykuł redakcji portalu gastryczne.pl
Więcej informacji na temat biegunki na stronie gastryczne.pl – portalu o chorobach i dolegliwościach układu pokarmowego.
