Rola żelaza w organizmie oraz jego biodostępność

Żelazo jest niezwykle ważnym dla organizmu składnikiem mineralnym. Przede wszystkim bierze udział w transporcie tlenu oraz dwutlenku węgla między płucami a tkankami. Uczestniczy również w metabolizmie lipidów, wchodzi w skład wielu enzymów, uczestniczy w syntezie DNA, sprzyja wątrobowej detoksykacji substancji szkodliwych, a także odgrywa ważną rolę w procesach immunologicznych.

Większość żelaza w organizmie związane jest we krwi, w postaci hemoglobiny – w czerwonych krwinkach. Część znajduje się w mięśniach – związana w mioglobinie oraz wchodzi w skład enzymów. Pozostała pula żelaza (około 25% ogólnej zawartości) jest zmagazynowana – głównie w wątrobie, szpiku kostnym oraz śledzionie.

Podaż żelaza z pożywieniem powinna pokrywać jego fizjologiczne straty oraz zmiany wynikające ze wzrostu organizmu (okres pokwitania oraz ciąży). W celu zapewnienia prawidłowego bilansu żelaza u dorosłych osób, mężczyźni potrzebują przyswoić ok. 1mg tego pierwiastka w ciągu dnia. Kobiety w okresie prokreacyjnym nieco więcej – ok. 1,5mg/dziennie (podczas obfitych menstruacji to zapotrzebowanie może wzrastać nawet do ok. 3,5mg/dzień). Natomiast zapotrzebowanie kobiet w ciąży jest jeszcze wyższe i wynika z potrzeb rozwijających się tkanek płodu oraz łożyska. W ostatnich tygodniach ciąży dzienna ilość wchłoniętego żelaza powinna wynosić ok. 4-5mg.

Należy zaznaczyć, że ilość żelaza wchłonięta z pożywienia nie jest równorzędna z zawartością tego pierwiastka w produktach spożywczych. Podczas ustalania norm spożycia żelaza brana jest pod uwagę przyswajalność żelaza z diety. Zakłada się, że z diet mieszanych średnia przyswajalność waha się w granicach 15-18%, natomiast z diet wegetariańskich wynosi ok. 10%. Zawartość żelaza w produktach spożywczych jest zróżnicowana – od poniżej 1 mg na 100g produktu do kilkunastu mg na 100g. Najwyższą zawartością żelaza charakteryzują się podroby – zwłaszcza wątroba (wątroba wieprzowa – 18,7mg/100g) oraz wyroby zawierające w swoim składzie krew. Wysoką zawartością odznaczają się również suche nasiona roślin strączkowych (soczewica czerwona – 5,8mg/100g), mięsa, jaja, pieczywo pełnoziarniste (żytni pełnoziarnisty – 2,5mg/100g) oraz wyroby z pełnego ziarna (np. otręby pszenne, kasza jaglana – 4,8mg/100g). W porównaniu z tymi produktami zawartość żelaza w mleku (mleko 2% – 0,1mg/100g), produktach mlecznych, rybach (sola – 0,8mg/100g), warzywach i owocach (jabłko – 0,3mg/100g) jest niewielka.

Przyswajanie żelaza zależy również od formy w jakiej ono występuje. W produktach roślinnych znajduje się wyłącznie żelazo niehemowe (wchłaniane od ok. 1% do 5%), w produktach pochodzenia zwierzęcego hemowe oraz niehemowe. Lepiej przyswajalne jest żelazo z połączeń hemowych (wchłaniane w do ok. 20%), czyli z produktów zwierzęcych. Dodatkowo jeśli w organizmie występuje niedobór żelaza (zgromadzone zapasy stają się niewystarczające), jego wchłanianie z pożywienia zostaje zwiększone (nawet do 30% żelaza z połączeń hemowych).

Skład diety warunkuje nie tylko rodzaj spożywanego przez nas żelaza, ale również wpływa na jego przyswajanie poprzez zawartość składników towarzyszących. Do składników i produktów obniżających wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego zalicza się m.in.: wysoki udział tłuszczu w diecie, fityniany (np. w zbożach oraz orzechach), taniny (np. w herbacie), szczawiany, fosforany, wapń. Natomiast czynnikami zwiększającymi przyswajanie żelaza są głównie: kwas askorbinowy (witamina C), kwas foliowy, niektóre aminokwasy (składniki białek – histydyna, L-cysteina), miedź oraz tzw. meat factor – czynnik będący składnikiem białka mięsa.

Komponując dietę mającą na celu uzupełnienie niedoborów żelaza należy brać pod uwagę powyższe czynniki, wpływające na efektywność przyswajania tego pierwiastka. Warto zatem łączyć produkty roślinne ze zwierzęcymi oraz unikać spożywania w jednym posiłku produktów bogatych w żelazo z produktami ograniczającymi jego wchłanianie.

Autor: Kamila Zacharewicz, dietetyk

BIOFER – Suplement diety

ŻELAZO O ZWIĘKSZONYM WCHŁANIANIU

Rola żelaza w organizmie

Żelazo to jeden z najważniejszych mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest istotnym składnikiem hemoglobiny transportującej tlen do komórek całego ciała, wspomaga układ odpornościowy, korzystnie wpływa na sprawność umysłową oraz pomaga zmniejszyć uczucie zmęczenia i znużenia. Zazwyczaj dobrze zbilansowana dieta dostarcza wystarczającej ilości żelaza. W dzisiejszych czasach jednak mamy coraz mniej czasu na przygotowywanie pełnowartościowych i urozmaiconych posiłków. Zmniejszona zawartość żelaza przyjmowanego z pożywieniem oznacza, że coraz więcej ludzi potrzebuje żelaza w postaci suplementów diety. Większe ilości tego pierwiastka potrzebne są także w okresach szczególnego zapotrzebowania na żelazo, np. w czasie ciąży, karmienia piersią, intensywnego uprawiania sportów wytrzymałościowych, czy podczas regularnego oddawania krwi.

Biofer

Biofer to suplement diety marki Pharbio, przeznaczony dla osób z niedoborem żelaza w diecie. Produkt zawiera unikatową kompozycję dwóch rodzajów żelaza: żelazo HEMOWE (obecne w produktach pochodzenia zwierzęcego) i NIEHEMOWE (znajdujące się w produktach pochodzenia roślinnego). Badania kliniczne potwierdzają, że Biofer jest lepiej wchłaniany niż inne preparaty ze związkami żelaza, a jednocześnie charakteryzuje się bardzo dobrą tolerancją.

Preparat Biofer jest polecany kobietom, które zamierzają zajść w ciążę, ciężarnym oraz karmiącym piersią, u których żelazo jest jednym z najważniejszych mikroelementów, jakie powinny być suplementowane. Biofer jest też szczególnie polecany osobom, które nieprawidłowo się odżywiają (stosują źle zbilansowane diety odchudzające, ubogie w naturalne żelazo, lub spożywają żywność wysoko przetworzoną typu „fast food”). Zapotrzebowanie na żelazo dotyczy również kobiet, u których występują obfite miesiączki, nastolatków będących w okresie wzrostu, osób starszych, osób o zwiększonej aktywności fizycznej i umysłowej oraz krwiodawców.

Opakowanie: 40 tabletek – ok. 15 zł, 80 tabletek – ok. 23 zł
Dystrybutor: Cederroth Polska S.A., ul. Polna 21, 05-250 Radzymin