Pielęgnacja skóry wrażliwej, nadwrażliwej i wymagającej

Jeszcze 30 lat temu jedynie 30% populacji zgłaszało problem wrażliwej skóry, w dzisiejszych czasach odsetek ten wzrósł do 50-60%. Powodem wydaje się być większa świadomość zdrowotna oraz niestety wzrost zanieczyszczenia środowiska. Skóra jest organem, który stanowi łączność z otaczającym nas światem, a zarazem chroni przed występującymi w nim szkodliwymi czynnikami. Stoi zatem przed wyjątkowo dużym wyzwaniem, bo ilość i jakość tych czynników, przed którymi ma chronić ciągle rośnie. Przyczynia się do tego m.in. chemizacja życia, zanieczyszczenie środowiska oraz dziura ozonowa.

Skóra wrażliwa – przyczyny powstawania, czynniki pogłębiające, objawy

Zjawiska odpowiedzialne za występowanie skóry wrażliwej nadal nie są dostatecznie poznane i wytłumaczone. Główną przyczyną jest zaburzona bariera lipidowa skóry, co powoduje obniżoną tolerancję kosmetyków i zwiększoną utratę wody. Jednym z najważniejszych czynników sprawnej bariery naskórkowej jest integralność białek i struktur lipidowych naskórka. Ta integralność ma wpływ na obecność naturalnych czynników nawilżających i właściwe uwodnienie warstwy rogowej, które są kolejnymi składowymi dobrze funkcjonującej bariery naskórkowej. Dlatego też jakiekolwiek zmiany w tym systemie powodować będą obniżenie progu tolerancji skóry, czyniąc ją bardziej wrażliwą na związki o działaniu drażniącym i czynniki fizyczne oraz bodźce zewnętrzne.

Skóra wrażliwa występuje głównie na twarzy, a więc to twarz jest stale narażona na działanie negatywnych czynników środowiskowych takich jak słońce, mróz, zmiana temperatur, zanieczyszczenie środowiskowe, dym papierosowy. Czynnikami dodatkowymi mogą być również: stres, emocje, klimatyzacja, promieniowanie ultrafioletowe, alkohol. Skóra może stać się też przejściowo wrażliwa pod wpływem leczenia jej stanów patologicznych np. pochodnymi witaminy A (retinoidy) w trądziku, czy po zabiegach złuszczania (pilingi). Ponadto jest to okolica, na którą najczęściej aplikujemy preparaty pielęgnacyjne. Przeciętna kobieta używa ok. siedmiu kosmetyków dziennie, a zmienność środowiska w którym żyjemy i pracujemy często prowadzi do błędów pielęgnacyjnych, co objawia się dyskomfortem i wrażliwością skóry.

Dawniej określenie ,,skóra wrażliwa’’ odnosiło się głównie do sytuacji, kiedy wykazywała ona zmniejszoną tolerancję na czynniki środowiskowe takie jak wiatr, słońce, zimno, gorąco, różnice temperatur. Obecnie coraz częściej ten termin oznacza stan związany z nietolerancją większości preparatów myjących i kosmetyków mających kontakt ze skórą. Skutkiem tego mogą być trudności we właściwym doborze produktów pielęgnacyjnych, a nawet zespół nietolerancji kosmetyków.

Do głównych objawów skóry wrażliwej należą: świąd, pieczenie, uczucie ściągnięcia, kłucie, mrowienie, a nawet ból. Są to objawy subiektywne tzw. neurosensoryczne. Jeśli pojawiają się objawy obiektywne, do których należy przesuszenie, zaczerwienienie, złuszczanie, mówimy wtedy o manifestacji stanów patologicznych. Skóra wrażliwa może współistnieć z każdym innym rodzajem skóry problemowej – atopową, trądzikową, naczyniową oraz suchą i dlatego jest tak trudna w pielęgnacji. Dobór uniwersalnych kosmetyków do wszystkich typów skóry bywa bardzo trudny, dlatego w porozumieniu z lekarzem dermatologiem należy zawsze opracować optymalny program pielęgnacyjny. Warto wiedzieć i pamiętać o tym, iż część reakcji związanych ze skórą wrażliwą wobec środków kosmetycznych może być wywołana lub nasilana poprzez niewłaściwe ich stosowanie np. przy cerze mieszanej ze znacznymi różnicami między rejonami suchej i tłustej skóry – stosowanie kosmetyków dla cery tłustej, przy skórze naczyniowej lub z trądzikiem różowatym stosowanie produktów na bazie alkoholu etylowego.

Zasady pielęgnacji skóry wrażliwej

W codziennej pielęgnacji skóry wrażliwej należy przestrzegać kilku zasad. Po pierwsze, unikać czynników zaostrzających chorobę, zarówno fizycznych (słońce, różnice temperatur, wiatr, mróz), jak i chemicznych (glikol propylenowy, kwas salicylowy, mocznik, środki zapachowe). Po drugie, zawsze wykonać próbę tolerancji wszystkich nowych kosmetyków  – powinny być one nakładane opuszkami palców. W okresie słonecznym zaleca się stosowanie filtrów ochronnych z wysokim wskaźnikiem SPF. Ponadto osoby pracujące w pomieszczeniach klimatyzowanych, powinny okresowo używać kremów tłustych i półtłustych w celu odbudowy bariery lipidowej skóry.  Najważniejsze jednak – należy stosować preparaty ze specjalistycznych linii do pielęgnacji skóry wrażliwej, których na rynku nie brakuje.

Funkcje preparatów dla skóry wrażliwej, składniki aktywne

Funkcją tych preparatów jest z jednej strony stała odbudowa bariery lipidowej, co działa kojąco i regenerująco na uszkodzoną skórę, a z drugiej hamowanie nadmiernej gry naczyniowej, uszczelnianie i wzmacnianie drobnych naczynek, co zabezpiecza przed stanem zapalnym wywoływanym przez nadreaktywny układ nerwowy. Kosmetyki takie z założenia powinny być preparatami hipoalergicznymi. W skład preparatów powinny wchodzić m.in. naturalne oleje roślinne z dużą zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych, olej z kiełków pszenicy, ze słodkich migdałów, ogórecznika, wiesiołka, olej jojoba oraz inne substancje wzmacniające barierę lipidową jak ceramidy, skwalen, sterole, cholesterol, kwas hialuronowy czy chitozan. W kremach do pielęgnacji nocnej należy szukać allantoiny, pantenolu, wyciągu z lukrecji, kwiatu malwy, korzenia prawoślazu, które działają regenerująco i przeciwzapalnie. Należy przy tym pamiętać – im mniej składników w kremie tym lepiej.

Problem wrażliwej skóry dotyka coraz więcej osób, niezależnie od płci, wieku, pozycji społecznej. Osobami pierwszego kontaktu najczęściej są farmaceuta oraz lekarz i to oni stają się dla pacjenta źródłem wiedzy i pomocy. Powinni się wówczas kierować starą zasadą ,,primum  non  nocere’’ (po pierwsze nie szkodzić) i polecać specjalistyczne preparaty do skóry wrażliwej. Jeśli ta forma terapii się nie powiedzie, niezbędna jest odpowiednia kuracja dermatologiczna, a w przypadku nietolerancji kosmetyków, przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki alergologicznej, w celu ujawnienia czynników nasilających i wywołujących objawy.

Autor: Dr n.med Małgorzata Huczek –  Dermatolog, Klinika Nova Derm

Wrażliwość skóry a wrażliwość emocjonalna – korelacje

Badanie dla Iwostin Sensitia

Szybkie, nadmierne tempo życia, nadmiar obowiązków mogą powodować trudności z koncentracją i pamięcią, być przyczyną zmiennych nastrojów, zaniżonej samooceny. Zwłaszcza u osób wrażliwych, reagujących bardziej emocjonalnie na to co się wokół nich dzieje. A ponieważ reakcje na impulsy z zewnątrz są u takich osób silniejsze, oprócz zmian w zachowaniu mogą dawać również fizjologiczne objawy, takie jak np. kłopoty z cerą, One z kolei nie pozostają bez wpływu na nasze samopoczucie … 

Postawioną powyżej hipotezę potraktowano jako wyzwanie badawcze. W celu weryfikacji założenia o wzajemnym odziaływaniu wrażliwości skóry i wrażliwości emocjonalnej, przeprowadzone zostało badanie konsumenckie, którego wyniki miały dać odpowiedzi na pytania: w jakim stopniu fakt posiadania wrażliwej skóry wpływa na codzienne życie osób z tym problemem, na ich samoocenę? Czy kobiety ze skórą wrażliwą są jednocześnie bardziej wrażliwe emocjonalnie? W jakich aspektach codziennego życia? A czy to z kolei wpływa na kondycję ich skóry?

Założenia badawcze

Badanie zrealizował na zlecenie Iwostin Sensitia Niezależny Instytut Badawczy Ipsos[1], w maju 2014 roku, na losowej próbie kobiet, zarejestrowanych w bazie konsumentów Iwostin, zaproszonych do wypełnienia ankiety online. W ramach badania przeprowadzono łącznie 1268 ankiet. Próbę testową stanowiły kobiety, posiadające skórę wrażliwą (zrealizowano 1165 ankiet), a próbę kontrolną – kobiety z cerą normalną (103 ankiety).

Demografia

Badanie objęło swym zasięgiem całą Polskę i rozłożyło się proporcjonalnie wśród mieszkańców miast różnej wielkości.  40% ankiet wypełniły kobiety z miejscowości poniżej 50 tys., pozostałą część z większych miast (25% to mieszkanki dużych miast ponad 500 tyś). Połowa badanych to osoby w wieku 26-35 lat, ok. 30% – stanowiły osoby starsze, ok. 20% – młodsze. Ponad połowa badanych zadeklarowała wykształcenie wyższe, zdecydowana większość to osoby pracujące na pełen etat.

Skóra wrażliwa

W pierwszej części badania zapytano kobiety, w jakich dolegliwościach wrażliwość ich skóry przejawia się najmocniej, co jest najbardziej dokuczliwe. Wyniki badania jasno wskazały, że główny problem związany ze skórą wrażliwą to podrażnienie, uczucie ściągnięcia i napięcia skóry, spowodowane myciem twarzy wodą z kranu – dotyczy on aż 75% kobiet. Ten sam procent z nich stale odczuwa uczucie ściągnięcia, przesuszenia i ogólny dyskomfort.

Kobiety ze skórą wrażliwą nie są zadowolone z ogólnodostępnych kosmetyków, które często powodują  pieczenie, mrowienie, szczypanie czy też świąd, a objawy te utrzymują się dłużej niż kilka minut – tak wskazała ponad połowa ankietowanych. Dodatkowo, w połowie przypadków, skóra wrażliwa po opalaniu często jest zaczerwieniona i piekąca, a używanie preparatów nie aptecznych tylko pogarsza jej stan.

Błędne koło

Zdecydowana większość kobiet potwierdziła, że fakt posiadania wrażliwej skóry i stan cery negatywnie wpływają na ich samoocenę – 56%, na codzienne życie – 38%, jest również traktowany jako problem oraz źródło stresu – 28% odpowiedzi. Połowa kobiet zauważyła, że stres jakiego doświadczają, ma negatywny wpływ na kondycję ich skóry – 49% (w przypadku skóry normalnej takiej odpowiedzi udzieliło jedynie 33% pytanych). Jedynie 25% lubi uczestniczyć w spotkaniach towarzyskich (skóra normalna – 40%), natomiast blisko 50% unika ich, jeśli nie są pewne swojego wyglądu. Tworzy się więc błędne koło, z którego trudno wyjść.

Wrażliwość skóry, a wrażliwość emocjonalna

Wyniki uzyskane w drugiej części badania wyraźnie wskazują na fakt, iż istnieje różnica w zachowaniach, w przypadku wybranych czynników wrażliwości emocjonalnej, u kobiet ze skórą wrażliwą i normalną. Aspektem, który w największym stopniu różnicuje obie grupy jest empatia. Aż 33% kobiet z cerą wrażliwą uważa, iż jako pierwsze potrafią właściwie rozpoznać emocje i intencje innych ludzi (u kobiet ze skórą normalną wskaźnik ten to jedynie 19%). Połowa dobrze rozumie emocje innych, gdy są one podobne do tych, jakich doświadczają same. Kobiety ze skórą wrażliwą bardzo przejmują się relacjami ze znajomymi – co trzecia pogorszenie stosunków mocno przeżywa, zarówno fizycznie jak i emocjonalnie, a blisko połowa martwi się tym i tłumi w sobie negatywne emocje. Kobiety różnią się również pod względem postrzegania zmian zachodzących w życiu. Te posiadające skórę wrażliwą stresują się już w sytuacji, gdy tylko pomyślą o czekającej je zmianie – tak deklaruje co trzecia z nich. Dla porównania, u posiadaczek skóry normalnej takie zachowanie dotyczy jedynie 20%. Dobry sen i odpoczynek pozytywnie wpływają na skórę – niestety zdecydowana większość kobiet ze skórą wrażliwą, przed różnymi ważnymi wydarzeniami, ma problemy ze snem, a co dziesiąta nie może spać nawet całą noc. Ponad połowa kobiet z cerą wrażliwą miewa wybuchy złości – w tym 20% już mniej istotne rzeczy wyprowadzają
z równowagi. Takie osoby dodatkowo emocjonalnie reagują na krytykę – co trzecią nawet drobna dezaprobata na długo wprowadza w zły nastrój. Nie stwierdzono natomiast różnicy w odczuwaniu fizjologicznych, obserwowalnych objawów stresu, takich jak drżenie rąk i pocenie. Zarówno w grupie respondentek ze skórą wrażliwą, jak i normalną w sytuacji stresującej, prawie 1/3 kobiet miała wymienione objawy.

Wnioski

Posiadanie wrażliwej skóry jest istotnym problemem i ma wpływ na codzienne życie. Bywa źródłem stresu, może negatywnie wpływać na samoocenę oraz stać się powodem unikania spotkań towarzyskich. Jednocześnie stres, jaki wynika z tego powodu, może wpływać na kondycję skóry. Zachowania, w przypadku wybranych czynników wskazujących na zwiększoną wrażliwość emocjonalną, różnią się u kobiet ze skórą wrażliwą i normalną. Te ze skórą wrażliwą charakteryzuje m.in. dużo większa empatia, silniejsze reakcje na pogorszenie się relacji z przyjaciółmi, negatywne odczucia związane ze zmianą,  silny stres przed ważnymi wydarzeniami. Także bardzo emocjonalna reakcja na krytykę. To dowodzi istnienia związku pomiędzy wrażliwością skóry,
a wrażliwością emocjonalną.

Skóra wrażliwa – źródła wiedzy

Respondentki zapytano również o to, skąd wiedzą że mają wrażliwą skórę, co jest dla nich źródłem informacji o pielęgnacji skóry?

Jak wskazano w poprzedniej części raportu, fakt posiadania wrażliwej skóry negatywnie wpływa na codzienne życie osób z tym problemem – m.in. zaniża samoocenę, jest źródłem stresu.

Bardzo ważne jest zatem postawienie właściwej diagnozy skóry i wskazanie zasad optymalnej pielęgnacji. Zapytane o to skąd dowiedziały się że mają wrażliwą skórę kobiety odpowiedziały, że uzyskały taką informację podczas wizyty u dermatologa (54%), a blisko połowa od kosmetyczki (46%). Na trzecim miejscu znalazł się Internet (32%). Źródłem informacji o cerze wrażliwej były także czasopisma o tematyce urodowej i zdrowotnej, farmaceuci oraz materiały dostępne w aptece. Wyniki przeprowadzonego badania jasno wskazują, iż co trzecia kobieta ze skórą wrażliwą regularnie odwiedza dermatologa – to dwukrotnie więcej niż kobiety z cerą normalną (18%). Na co dzień, dla kobiet zarówno ze skórą normalną jak i wrażliwą, głównym źródłem wiedzy o pielęgnacji skóry jest Internet – 60% odpowiedzi w obu grupach. Na kolejnych miejscach znaleźli się dermatolog oraz kosmetyczka. Dla osób ze skórą normalną są to dodatkowo rodzina, znajomi, telewizja i radio, co nie charakteryzuje grupy wrażliwców.