W ludzkich jelitach znajduje się ogromna ilość mikroorganizmów, które mają znaczący wpływ na przebieg podstawowych procesów i funkcjonowanie organizmu człowieka. Pomiędzy florą jelitową a organizmem wytwarza się pewnego rodzaju symbioza, z której czerpiemy ogromne korzyści. Dlatego jakiekolwiek zaburzenie w obrębie flory jelitowej lub zachwianie liczebnej równowagi może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne.
Czym jest flora jelitowa?
Mikroflorę jelitową stanowią różnego rodzaju mikroorganizmy, wśród których najliczniejsze są bakterie. Szacuje się, że ilość bakterii ponad 10-krotnie przewyższa ilość komórek ludzkiego ciała. Bakterie zasiedlające jelita dzieli się na tlenowe i beztlenowe, a wśród nich najbardziej popularne to: Bacteroides, Firmicutes, Proteobacteria i Actinobacteria. Ponadto różne bakterie wykazują odmienne działanie na organizm. Za najbardziej korzystne dla zdrowia uznaje się Bifidobacterium oraz Lactobacillus, a na ich ilość w jelitach wpływać może:
- rodzaj diety,
- środowisko życia,
- stres,
- hormony,
- przyjmowane środki farmakologiczne.
Flora jelit a odporność organizmu
Niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, ale jelita to bardzo ważne centrum zawiadujące całym organizmem. To tutaj przy udziale mikroflory jelitowej dochodzi do aktywacji układu odpornościowego i wytworzenia sygnałów stymulujących do produkcji przeciwciał i elementów obrony immunologicznej, które chronią nas przed szkodliwymi patogenami. Jednym z mechanizmów obronnych, za które odpowiedzialne są korzystne jelitowe bakterie, jest zdolność do wytworzenia niskiego pH w świetle jelit, co utrudnia przeżycie chorobotwórczym mikroorganizmom. Ponadto dzięki obecności stabilnej mikroflory jelitowej zachowany jest prawidłowy rozwój i działanie nabłonka wyścielającego jelita.
Synteza witamin i trawienie pokarmu
Jedną z ważniejszych funkcji, jaką pełnią bakterie zasiedlające nasze jelita, jest zdolność do fermentacji resztek pokarmowych. To właśnie dzięki nim złożone składniki pokarmu rozkładane są na prostsze związki, które mogą zostać wchłonięte do organizmu. Ponadto bakterie jelitowe biorą udział w produkcji witamin z grupy B, wit. K czy biotyny. Dodatkowo korzystnie wpływają na metabolizm cholesterolu, kwasów żółciowych i bilirubiny.
Znaczenie flory jelitowej w kontekście ochrony przed nowotworami
W ostatnim czasie wykazano, że bakterie jelitowe mogą mieć protekcyjne działanie w odniesieniu do nowotworów jelita grubego. Dokładny mechanizm, w którym ma miejsce ten proces, nie jest poznany. Zakłada się, że mają na to wpływ korzystne zmiany ilościowe i jakościowe w obrębie mikrobioty oraz wytworzone przez nie warunki fizykochemiczne w jelitach. Dlatego zaleca się spożywanie fermentowanych produktów oraz probiotyków, które ograniczają wzrost patologicznej flory, odpowiedzialnej za wytwarzanie substancji stymulujących powstawanie prorakotwórczych substancji. W tym celu można sięgnąć po produkty wzbogacane w korzystne bakterie np. jogurty, kefiry lub środki medyczne w postaci takiej jak żywe kultury bakterii Dicoflor. Dodatkowo należy unikać zażywania antybiotyków bez równoczesnej ochrony flory jelit oraz zbyt częstego zażywania innych leków np. przeciwzapalnych leków przeciwbólowych.
