Na pytanie „Dlaczego to jesz?” większość osób odpowiada „Bo jestem głodna/y!”. Oczywiście głównym powodem sięgania po jedzenie jest uczucie głodu, ale nie tylko. Wiele czynników wpływa również na to, co akurat znajdziemy w naszej lodówce. I chociaż tak wielu osobom sposób żywienia wydaje się być sprawą indywidualną, to na jego charakter oddziałuje wiele czynników. Może niektórym trudno będzie w to uwierzyć, ale jednym z nich jest religia!
Około 5 miliardów ludzi deklaruje się jako wierzących i praktykujących w ponad 4200 zarejestrowanych religiach. Wierzenia i religie wywierały i nadal wywierają wpływ na życie człowieka w różnych jego aspektach, nie tylko emocjonalno-duchowych, ale również społecznych oraz kulturowych, w tym także na kulturę żywieniową. W różnych wyznaniach kładzie się różny nacisk na zachowanie zdrowia. Niektóre doktryny wywierają duży wpływ na wybory wiernych, inne tylko w niewielkim stopniu wpływają na elementy życia, takie jak żywienie, czy ogólnie styl życia. Wytyczne mogą dotyczyć ograniczeń w spożywaniu niektórych produktów, sposobu przygotowywania potraw, a także postów.
Czy post to dieta?
Post oznacza ograniczenie spożywania pokarmów, czasem zupełne powstrzymanie się od jedzenia (może również dotyczyć odbywania stosunków seksualnych), w różnych celach. Powstrzymywanie się od przyjmowania pokarmów obecne jest w wielu religiach (judaizm, islam). W chrześcijaństwie post oznacza duchowe wyrzeczenie się zła, a nie wyłącznie fizyczne powstrzymywanie się od spożywania posiłków. Najważniejszym dla katolików postem, który należy zachowywać jest post paschalny, czyli ten obowiązujący w Wielki Piątek. Kościół katolicki wyróżnia post ścisły i powstrzymywanie się od spożywania pokarmów mięsnych. Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych dotyczy piątków całego roku, chyba że danego dnia wypada jakaś uroczystość. Powyższy rodzaj postu obowiązuje osoby, które ukończyły 14 rok życia. Osoby pełnoletnie do 60 roku życia powinny przestrzegać postów ścisłych w wyznaczone dni. Oznacza to spożywanie jednego posiłku do syta w ciągu dnia. Z dietetycznego punktu widzenia posty ścisłe nie są korzystne dla zdrowia. Nadmierne powstrzymywanie się od jedzenia i spożycie tylko jednego posiłku nie zaspokoi potrzeb energetycznych organizmu oraz nie dostarczy w odpowiedniej ilości składników odżywczych, takich jak witaminy, składniki mineralne. Oczywiście post ścisły w dwa dni w roku nie wyrządzi wielkiej szkody dla organizmu, a niektórym osobom jest niezbędny ze względów duchowych. Powstrzymywanie się od pokarmów mięsnych w piątki może być uzasadnione także ze względu na zdrowe odżywianie. Piątkowe posty są dobrym powodem do urozmaicenia naszych jadłospisów. Warto w te dni mięso zastąpić rybami, najlepiej pieczonymi w folii, czy gotowanymi na parze. Smażenie ograniczmy do minimum, a jeśli się na nie zdecydujemy smażmy bez dodatku tłuszczu, ryby bez panierki. Można również w te dni wprowadzić do naszego menu, mało popularne w Polsce, nasiona roślin strączkowych, np. fasolę, ciecierzycę czy soczewicę.
Adwentyści Dnia Siódmego i zdrowy styl życia
Innym przykładem oddziaływania religii na sposób żywienia jest promowanie zdrowego stylu życia przez Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Propaguje on tak zwaną teologię zdrowia, czyli biblijne poglądy na sprawę zdrowia. Zasady dotyczące diety, higieny, zachowań seksualnych pochodzące z Nowego Testamentu mają na celu zapobieganie chorobom wynikającym z nieprawidłowego stylu życia. Oznacza to przede wszystkim zupełną rezygnację z używania tytoniu i alkoholu, unikanie kawy i herbaty, ostrych przypraw i produktów o wysokim stopniu rafinacji. Adwentyści propagują dietę laktoowowegetariańską lub umiar w spożywaniu mięsa, spożywanie owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych, orzechów, nabiału o niskiej zawartości tłuszczu. Ważnym elementem zdrowego stylu życia jest również codzienna aktywność fizyczna i odpoczynek. Brak dbania o zdrowie jest rozumiany jako łamanie przykazania „nie zabijaj”. Wiele badań pokazuje, że adwentyści są grupą o niższej zachorowalności na choroby cywilizacyjne. Dowiedziono, że niektóre nowotwory występują rzadziej w tej populacji. Jako jeden z czynników prewencyjnych uznaje się właśnie styl życia adwentystów. Może warto w związku z tym, wykorzystać niektóre zasady stylu życia adwentystów przez osoby niewyznające tej religii. Umiarkowane spożycie mięsa, wprowadzenie do diety orzechów i nasion, wykorzystywanie produktów pełnoziarnistych, a także spożywanie większych ilości warzyw i owoców są zasadami zdrowego żywienia. Adwentyści przypominają nam także jak ważna jest codzienna aktywność fizyczna. Warto na nią poświęcić przynajmniej 30 min dziennie.
Religijne wytyczne dotyczące diety i stylu życia, były związane nie tylko z samą istotą wiary, ale miały też na celu zachowywanie zdrowia wiernych. Dziś także, możemy wykorzystywać niektóre z tych zasad, by pozytywnie wpłynąć na nasz organizm, bez względu czy jesteśmy osobami wierzącymi i praktykującymi, czy nie, a może dla niektórych wskazówki pochodzące z Pisma Świętego będą bardziej przekonujące, niż rady dietetyków.
Katarzyna Wieczorek –dietetyk kliniczny, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jako członek Studenckiego Koła Naukowego Dietetyków brała udział w edukacji żywieniowej dzieci i młodzieży szkolnej. Prowadziła warsztaty Leczenie żywieniowe w anoreksji i bulimii podczas Interdyscyplinarnej Konferencji Zaburzenia odżywiania się organizowanej przez IFMSA. Doświadczenie w pracy z pacjentami zdobywała w warszawskich szpitalach i poradniach dietetycznych.
Jeden komentarz
Ciekawy akrtykuł- zaskoczyło mnie, to że brak dbania o zdrowie postrzegane jest jako łamanie przykazanie „nie zabijaj” i bardzo mi się to podejście podoba:) Można by tu zahaczyć jeszcze o wegetarianizm i weganizm, które w sumie wynikają niejako z „duchowych” i etycznych poglądów:)